Stratus (St) – stratuswolken

Stratuswolken, ook wel stratus genoemd, zijn de meest voorkomende wolkensoort. Ze verschijnen meestal aan de hemel als een dun, egaal vlak. Soms zie je ze van vorm veranderen onder invloed van de wind. Stratus kan wit of grijsachtig van kleur zijn.

Stratus (St) – laaghangende pluizige wolken

Een stratuswolk, vaak gewoon ‘stratus’ genoemd, is de meest voorkomende soort stratuswolk. Ze bestaan uit kleine tot grote water- of ijsdruppels die gecombineerd zijn met lucht. Ze worden gekenmerkt door een uniform uiterlijk en een zwakke, meestal matige bewolking. Stratus is de onderste laag van lage wolken en vormt de basis voor alle andere wolken.

Stratus wordt vaak verward met andere wolkentypen zoals cumulus of stratocumulus. Maar terwijl cumulus een kenmerkende ‘gezwollen’ vorm heeft en stratocumulus uit vele kleine, ronde wolken bestaat, heeft stratus een uniform, grijsachtig uiterlijk. Het kan een oppervlak van uniforme nevel zijn of een grijsachtig tapijt over de hemel.

Als de stratus laag genoeg is, kan hij regen, motregen of regen met sneeuw produceren. Andere soorten stratus zijn stratus fractus (mistige wolk) en nimbostratus (regenwolk). Deze kunnen voorkomen als individuele wolken of in grotere groepen om een wolkenlaag te vormen. Soms kunnen ze ook alleen zichtbaar zijn als een waas of grijsachtig tapijt langs de hemel.

Hoe herken je Stratus (St) wolken

Stratuswolken (St) zijn een van de meest voorkomende wolkensoorten. Het zijn lage wolken die de inbreng van zonnestraling overdag sterk verminderen en ook de afkoeling van de grond ’s nachts beperken. Een stratuswolk verschilt van andere wolkentypen zoals altostratus, cirrus, altocumulus, cirrocumulus, geveerde wolken, cumuluswolken en wolken op grote hoogte. De basis van een stratuswolk bevindt zich minder dan 600 meter boven de grond en raakt soms zelfs het oppervlak. Stratuswolken verminderen grotendeels de toevoer van zonnestraling naar het land, wat leidt tot afkoeling.

Volgens de systematiek van stratuswolken kunnen we verschillende soorten onderscheiden. Eén daarvan is de stratus nebulosuswolk, die de vorm kan aannemen van een uniforme witte of grijsachtige laag, met zijn basis minder dan 600 meter boven de grond. De dikkere wolken produceren neerslag van fijne regen of motregen, terwijl de dunnere wolken ijspilaren vormen. Stratus fractus wolk – opgetrokken wolken die gekenmerkt worden door helderdere wolken; de basis ligt onder de 600 meter. Stratus radiatus wolk – gevormd door een basis die niet in contact staat met de grond en een top in de vorm van een zijdeachtig laken, en contouren van de zon of maan. Stratus duplicatus wolk – komt voor in de vorm van clusters en ijspilaren.

Stratuswolken behoren tot de mooiste wolken bij mooi weer. Ze worden gevormd door de condensatie van waterdamp die ontstaat door een slechte voorbijgaande luchtcirculatie. Deze lage wolken verduisteren de zon met hun dunne laag en geven neerslag in de vorm van motregen of zogenaamde ‘mist’. Soms is hun oppervlak bevlekt met fijne druppeltjes, terwijl hun bovenste laag kan bestaan uit microscopische ijskristallen, als gevolg van het resublimatieproces.

Samengevat zijn Stratus (St) wolken lage wolken die als een uniforme witte of grijsachtige laag voorkomen. Hun basis ligt minder dan 600 meter boven de grond en ze beperken de inbreng van zonnestraling aanzienlijk. Ze kunnen een neerslag vormen van motregen of fijne regen. Ze komen meestal voor bij mooi weer en behoren tot de mooiste wolken.

Stratuswolken systematiek

Soorten

• Stratus nebulosus (St neb) – mistlaagwolk
• Stratus fractus (St fra) – rafelige stratuswolken

Variëteiten

• opacus (op) – niet doorschijnend
• translucidus (tr) – doorschijnend, bijv. St neb tr
• undulatus (un) – golvend

Verschijnselen geassocieerd met wolken

• praecipitatio (pr) – neerslag
• fluctus (flu) – Kelvin-Helmholtz instabiliteit